Nowe technologie, wzory przemysłowe, patenty – nowa perspektywa finansowania unijnego tym razem stawia na rozwój działalności badawczo-rozwojowej firm, której celem ma być zwiększenie efektywności i konkurencyjności zarówno polskich firm, jak i unijnej gospodarki.
Zgodnie z teorią ewolucji, nie siła ani inteligencja odgrywają największą rolę w przetrwaniu, ale umiejętność szybkiego dostosowania się do zmian i nowych warunków. Przenosząc to stwierdzenie na grunt biznesu: przetrwać mogą tylko te przedsiębiorstwa, które w zmieniających się warunkach rynkowych okażą się innowacyjne i będą potrafiły elastycznie dostosowywać swoje procesy, produkty i usługi do zmiennych oczekiwań klientów.
Ścieżkę innowacji wytyczać mają natomiast szeroko pojęte zmiany w sferze badawczo-rozwojowej, które niekoniecznie muszą oznaczać rewolucję w dotychczasowej działalności. Często mogą to być mniejsze, acz konsekwentnie wdrażane aktualizacje procesów zachodzących w firmach (innowacja procesowa, produktowa, usługowa itd.).
Ważna rola sfery badawczej
Komisja Europejska jest świadoma, że pozycja Europy na rynku światowym uzależniona jest od budowanej przewagi technologicznej, do której klucz stanowi tworzenie innowacyjnych rozwiązań. Za ich powstawanie odpowiadać mają nie tylko jednostki badawcze – jak miało to miejsce dotąd – ale przede wszystkim sfera biznesu, jako najbardziej świadoma trendów rynkowych i możliwości przeniesienia nowych technologii na rynek konsumencki.
Nacisk na sferę badawczo-rozwojową (B+R) w tej perspektywie to także wynik niekorzystnych statystyk nakładów w tym obszarze w skali polskiego PKB, który kształtuje się na poziomie zaledwie 0,9 proc., podczas gdy średnia krajów UE to znacznie ponad 2 proc.
Celem założeń nowych programów krajowych na lata 2014-20 jest zatem podniesienie tych parametrów do poziomu zbliżonego do krajów europejskich, tj. 1,7 proc. A jako że największy potencjał rozwojowy tkwi w firmach MSP, wytwarzających ponad 70 proc. PKB, to do nich właśnie skierowane są rozwiązania nowej perspektywy – a przede wszystkim Program Operacyjny Inteligentny Rozwój.
Nie taki POIR straszny…
Mimo że z założenia to MSP są głównym adresatem Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, firmy te obawiają się, że nacisk na sferę B+R będzie czynnikiem dla nich niekorzystnym – wszak przewiduje on finansowanie tylko dużych przedsięwzięć, zarezerwowanych wyłącznie dla dużych, konkurencyjnych firm.
Tymczasem POIR, jako następca Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG) z poprzedniej perspektywy, nadal będzie finansować inwestycje służące podniesieniu innowacyjności i prowadzące do rozwoju firmy, m.in. linie technologiczne, specjalistyczny sprzęt i maszyny, wyposażenie hal produkcyjnych itp.
Nie będzie to zatem rewolucja, a raczej ewoluowanie warunków finansowania inwestycji, których cel nadrzędny to innowacja osiągnięta dzięki działalności B+R. Zakupione w projekcie maszyny, technologie, budynki, stanowić mają jedynie narzędzia do jej efektywnej komercjalizacji i wprowadzenia na rynek konsumencki.
Ewolucja ta ma też na celu zbliżenie do siebie dwóch światów: sfery nauki i biznesu, których połączenie w batalii o unijne granty jest nieuniknione.
Czytaj online na ISSUU Pobierz cały numer
Nowe narzędzia, nowe zasady
Działaniem w ramach POIR, które w największym stopniu zbliżone będzie do jednego z najbardziej popularnych działań poprzedniej perspektywy, a więc Działania 1.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, będzie Działanie 1.1.1 POIR, zwane „szybką ścieżką”. W dużej mierze odzwierciedla ono warunki poprzedniego Działania, wprowadzając jednocześnie kilka istotnych zmian na lepsze m.in. skrócony czas oceny wniosków czy możliwość naboru ciągłego.
Koordynacja Działania powierzona została Narodowemu Centrum Badań i Rozwoju (NCBIR), które w nowej perspektywie finansowej, obok Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, pełnić będzie rolę instytucji pośredniczącej w dystrybuowaniu środków, organizującej nabory wniosków, jak również oceniającej złożone projekty firm.
Działanie 1.1.1 nazwane zostało „szybką ścieżką” nie bez kozery. NCBIR, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom wnioskodawców, skróciło bowiem znacząco okres oceny wniosków do maksymalnego wymiaru 60 dni, liczonych od końca miesiąca kalendarzowego, w którym wniosek został złożony. Zmianie uległ także sposób prowadzonego naboru: zrezygnowano bowiem z wcześniejszej praktyki trybu konkursowego na rzecz naboru ciągłego.
Znacznemu uproszczeniu uległy też procedury składania dokumentacji projektowej. Formularz wniosku został ograniczony do niezbędnych aspektów strony technicznej i finansowej, a większość potrzebnych załączników uzupełniających można będzie dostarczyć dopiero w momencie zawierania umowy o dofinansowanie, a nie jak wcześniej – już na etapie aplikowania o środki unijne.
Więcej środków na innowacje
W ramach POIR polscy przedsiębiorcy mogą się ubiegać o rekordową kwotę budżetu: ponad 15 mld euro, z czego ponad 2 mld euro trafić ma do firm w Działaniu 1.1.1 w ramach „szybkiej ścieżki” na rozwój działalności z wykorzystaniem prac B+R. Działanie skierowane jest przede wszystkim do firm MSP, ale przewidywane są także transze środków dla odrębnych konkursów dla dużych firm oraz start-upów.
W ramach naborów, na dofinansowanie mają szanse inwestycje zakładające realizację badań przemysłowych lub prac rozwojowych, prowadzących w efekcie do rozwoju prowadzonej dotychczas inwestycji firm oraz wzmocnienia jej konkurencyjności na rynku.
Środki pozyskane w ramach otrzymanej dotacji przeznaczyć można przede wszystkim na:
- wyposażenie niezbędne do prowadzonej działalności firmy, w tym np. urządzenia, aparaturę sprzętową,
- wynagrodzenia pracowników związanych z realizacją projektu B+R,
- wartości niematerialne i prawne niezbędne do przeprowadzenia inwestycji badawczej,
- amortyzację budynków, w których realizowany będzie projekt.
Warunkiem otrzymania finansowania jest przejście projektu przez dwustopniową ocenę: w pierwszym etapie weryfikowane będą wyłącznie warunki techniczne projektu, natomiast w drugim etapie ocenie poddawany będzie wymiar biznesowy, dotyczący możliwości komercjalizacji proponowanych rozwiązań.
W przypadku Działania 1.1.1 skierowanego głównie do firm MSP, minimalna wartość projektów przeznaczonych do finansowania to 2 mln zł przewidywanych kosztów, natomiast maksymalna wartość może wynieść 20 mln euro.
Ważne wsparcie nauki
Ideą Działania 1.1.1 jest wsparcie prac B+R polskich firm zarówno w wymiarze naukowym, jak i uprzemysłowienia (komercjalizacji) wyników prowadzonych badań. Przyszli beneficjenci są bowiem zobowiązani do zapewnienia efektywnego wdrożenia wyników prowadzonych prac badawczych w ramach swojej działalności, bądź też poprzez udzielenie licencji innym podmiotom poprzez sprzedaż wyników badań.
W ramach zaplanowanej działalności B+R szczególnie strategiczna jest współpraca biznesu z uczelnią wyższą, jednostką badawczo-rozwojową, instytutem badawczym itp., które to instytucje mają zapewnić wysoką jakość merytoryczną prowadzonych badań, których efektem powinna być: nowa technologia, wzór przemysłowy, patent technologiczny, mające szanse na szersze wdrożenie na rynku konsumenckim. Tylko takie projekty, pozwalające z jednej strony wprowadzić wysoką innowacyjność, a z drugiej osiągnąć wskaźniki ekonomiczne projektu i opłacalność biznesową, mogą stanąć w szranki batalii o unijne granty.
Poza innowacyjnością w ujęciu skali rynku tak krajowego, jak i globalnego, szczególnie ważne będzie wpisanie się zakresu projektu w obszar „Inteligentnych specjalizacji”, czyli najbardziej strategicznych dla rozwoju polskiej gospodarki wyspecjalizowanych obszarów sklasyfikowanych na liście 18 specjalizacji Ministerstwa Gospodarki. O tzw. inteligentnych specjalizacjach czytaj w numerze Nowoczesne Zarządzanie 1/2015. Numer w wersji online znajdziesz na stronie nz.comarch.pl
Nabór dla MSP wystartował!
Pierwszy nabór wniosków dla przedsiębiorców sektora MSP w „szybkiej ścieżce” Działania 1.1.1 ruszył 7 maja br. i w ramach naboru ciągłego potrwa do końca roku 2015. W tym roku planowane jest też równoległe uruchomienie naboru dla firm dużych, które wnioski będą mogły składać w czwartym kwartale br. Zakładając zatem tak znaczące ułatwienia i korzystne zmiany, wbrew początkowym obawom MSP, Działanie 1.1.1 ma szanse powtórzyć popularność swego poprzednika z POIG, i w nowej perspektywie stać się jednym z najbardziej popularnych źródeł finansowania innowacji polskiej przedsiębiorczości.
Joanna Dominiak,
Kierownik ds. finansowania, Comarch SA