Sankcje VAT – planowane zmiany SLIM VAT 3.0

Ponad rok po wyroku trybunału sprawiedliwości UE ustawodawca prowadza zmiany w zakresie stosowania sankcji w podatku VAT. Stawki dodatkowego zobowiązania podatkowego, bo tak nazywana jest sankcja, będzie ustalał naczelnik urzędu skarbowego. Ustawa określi górne limity tej sankcji. 

Przyczyna zmiany

Sprawa, którą zajmował się Trybunał dotyczyła polskiej spółki, która odliczyła podatek VAT z transakcji zakupu nieruchomości. Spółka i sprzedawca nie złożyli jednak oświadczenia o zastosowaniu opodatkowania do tej transakcji, uważając zapewne, że jest ona dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia. Zdaniem Organów podatkowych transakcja ta była zwolniona z podatku VAT, a brak oświadczenia powodował, że nie spółka nie mogła odliczyć podatku wykazanego na fakturze.

Spółka zgodziła się z organem podatkowym i po kontroli złożyła korektę. Jednak na tym sprawa się nie zakończyła. Organ podatkowy wydał spółce decyzję nakładającą dodatkowe zobowiązanie w stawce 20%. Decyzję tę spółka zakwestionowała, a Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wysłał pytanie do TSUE.

Trybunał wskazał, że możliwość stosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego (sankcji) jest zgodna z przepisami dyrektywy. Trybunał podważył jednak automatyzm nakładania 20% stawki sankcyjnej „w zakresie, w jakim sankcja ta ma zastosowanie bez rozróżnienia zarówno w sytuacji, w której nieprawidłowość wynika z błędu w ocenie popełnionego przez strony transakcji co do podlegania przez dostawę opodatkowaniu, który to błąd cechuje brak przesłanek wskazujących na oszustwo i uszczuplenia wpływów do skarbu państwa, jak i w sytuacji, w której nie występują takie szczególne okoliczności.

Zmiany w SLIM VAT 3.0

Proponowane zmiany wprowadzają odejście od ściśle określonej wartości sankcji. To naczelnik urzędu skarbowego będzie ustalał jej wartość, przy czym górne stawki będą stosowane dla podmiotów świadomie uczestniczących w oszustwie.

Określając wysokość stawki sankcyjnej będzie brane pod uwagę:

• okoliczności powstania nieprawidłowości;
• rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku, które skutkowało powstaniem nieprawidłowości;
• wagę i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości;
• kwotę stwierdzonych nieprawidłowości;
• działania podjęte przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości.

Warto jednak wskazać, że organ podatkowy nie może odstąpić od nałożenia sankcji, jeżeli przesłanki zaistniały.

Takie brzmienie przepisów najprawdopodobniej będzie powodowało spory z fiskusem w zakresie zastosowanej stawki sankcyjnej. Decyzja bowiem powinna wskazywać argumenty przemawiające za ustaleniem jej w takiej, a nie innej wysokości.

Przepisy te są na etapie prac legislacyjnych. Mają zacząć obowiązywać dzień po ogłoszeniu ustawy.

Zalecenia

1. Jeżeli otrzymałeś decyzję określającą dodatkowe zobowiązanie podatkowe w VAT powinieneś złożyć odwołanie. Nałożenie stawki najwyższej jest niezgodne z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
2. Po wejściu przepisów, jeżeli otrzymasz decyzję ustalającą dodatkowe zobowiązanie zweryfikuj, czy wysokość zastosowanej stawki sankcyjnej została wystarczająco uzasadniona.

Krzysztof Niemiec

Doradca podatkowy w Kancelarii Bogdan Chudoba Adwokaci spółka partnerska. Ukończył studia na Politechnice Krakowskiej i Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie oraz studia podyplomowe w zakresie doradztwa podatkowego na UEK.