Wpływ COVID-19 na małe firmy: wyniki ankiety Comarch

Jak pokazują wyniki ankiety przeprowadzonej przez Comarch, pandemia koronawirusa miała duży wpływ na sytuację biznesową małych firm i wiele z nich znalazło się w sytuacji kryzysowej. 84 proc. ankietowanych odczuło skutki spowolnienia gospodarczego, a 34 proc. z nich ten wpływ określa jako silny.

Badanie zostało przeprowadzone na przełomie 2020 oraz 2021 roku i wzięły w nim udział firmy, z których większość zatrudnia mniej niż 100 pracowników. W ankiecie zawarte były również pytania o wpływ zamrożenia gospodarki na wolumen zamówień i plany inwestycje oraz o organizację pracy i wprowadzenie zdalnego trybu pracy.

Globalna zmiana dla biznesu

2020 rok był trudny dla gospodarki oraz społeczeństwa i efekty pandemii koronawirusa pozostaną na dłużej, prawdopodobnie przez cały 2021 rok. Wyniki badania, które zrealizowała firma Comarch, pokazują nastawienie przedsiębiorców, którzy musieli się zmierzyć z „czarnym łabędziem", który przeleciał nad światem wprost z chińskiego miasta Wuhan. 89 procent respondentów uważa, że pandemia wywarła wpływ na ich działalność biznesową, w tym 34 procent określa go jako mocny, 29 procent umiarkowany, a 26 za nieznaczny. Tylko 11 procent nie odczuła zmian.

W ankiecie przedsiębiorcy odpowiadali również na pytanie związane z różnicą w liczbie zamówień, jakie składali klienci przed pandemią, a jakie otrzymują teraz. Blisko 60 procent z nich (57 procent) odczuło spadek zamówień, w tym 18 procent znaczący. Jednak optymistyczne jest zjawisko wzrostu zamówień i klientów u ponad 30 procent ankietowanych.

- Projektując naszą ankietę, mieliśmy nadzieję, że jej wyniki będą nieco bardziej optymistyczne. Przykro jest obserwować, jak wiele firm zostało silnie dotkniętych pandemią i ile firm „prawdopodobnie” zostanie zamkniętych w najbliższej przyszłości. Są jednak takie firmy,  które są w stanie poprawiać przychody i zyski. 23 proc ankietowanych uznało, że obecna sytuacja to szansa na rozwój ich przedsiębiorstw – mówi Dagmara Skomra, konsultant rozwiązań Comarch ICT.

Inwestycje w reorganizację

Słowem roku opartym tylko na tej ankiecie byłby „kryzys” lub, aby uniknąć takiego pesymizmu, „minimalizm”. Większość badanych firm (59 procent) zadeklarowała ograniczenie wydatków. Plany ekspansji nie wydają się dobrym pomysłem w trudnych czasach, a pandemia nie miała wpływu na plany inwestycyjne tylko dla 10 procent ankietowanych. Co więcej, 36 procent tymczasowo wstrzymało inicjatywy rozwojowe w zakresie m.in. ekspansji na nowe rynki, wynajmu dodatkowych powierzchni rynkowych czy zakupu sprzętu. 27 procent firm ograniczyło też wydatki na zatrudnienie, co prawdopodobnie wiąże się z utratą klientów lub projektów. Dla niektórych oznaczało to brak konieczności zatrudniania nowych pracowników w wyniku spowolnienia w światowej gospodarce. Dla innych było to zmniejszenie budżetów na szkolenia, podwyżki płac i premii, a nawet ogólne zmniejszenie zatrudnienia. Dla 17 procent ankietowanych to marketing był ograniczanym wydatkiem.

Rewolucja w modelu pracy

Największą rewolucją dla przedsiębiorców w 2020 roku było wdrożenie modelu pracy z domu na dużą skalę. Ze względu na ograniczenia i blokady wprowadzone przez rządy przedsiębiorstwa i jednostki administracji publicznej musiały zmienić model pracy i przygotować pracowników do pracy zdalnej. W 90 procentach badanych firm istniała już polityka home office przed pandemią, blisko 50 procent planuje utrzymać taką organizację pracy po zakończeniu kryzysu związanego z COVID-19. Natomiast 28 procent nie planuje tego. Jest to szczególnie interesujące, biorąc pod uwagę fakt, że zdecydowana większość ankiet, w tym przeprowadzonych przez PwC i Gartner, wskazuje, że praca z domu była bardziej skuteczna (pod względem opłacalności i efektywności) niż oczekiwano. Różnica może wynikać z faktu, że większość firm, które odpowiedziały na badanie Comarch, to firmy stosunkowo małe (zatrudnienie: <100 osób). Są naturalnie bardziej wrażliwi niż duże przedsiębiorstwa pod względem struktury, aktywów lub przepływów pieniężnych. Dlatego miniony rok wpłynął na nich mocniej, a ich przyszłość wydaje się niepewna, co może skutkować większą potrzebą kontroli nad działalnością i planami powrotu do biura.  

Co dalej?

Niezależnie od wyników ankiety wszyscy oczekują poprawy obecnej sytuacji i pojawienia się nowych możliwości (m.in. dzięki rządowym programom pomocy i refundacjom COVID-19).

- Wraz z rozwojem pandemii małe przedsiębiorstwa muszą przemyśleć i przebudować swoją działalność, dostosowując się do zmieniającej się globalnej sytuacji gospodarczej. Nadszedł czas, aby firmy skupiły się na wspieraniu kluczowych obszarów swojej działalności, co pomoże im ustabilizować się w nowym środowisku i znaleźć najlepszą strategię na przyszłość. Szukając pozytywnych aspektów, możemy powiedzieć, że wzrosła elastyczność biznesowa, a zmiany pojawiają się szybciej niż kiedykolwiek wcześniej i wszyscy razem stawiamy im czoła – mówi zauważa Dagmara Skomra.

Więcej informacji o Comarch

Comarch został założony w 1993 roku w Krakowie, w Polsce. Prowadzi projekty dla czołowych marek z Polski i świata w najważniejszych sektorach gospodarki m.in.: telekomunikacji, finansach, bankowości i ubezpieczeniach, handlu i usług, infrastruktury IT, administracji publicznej, przemyśle, ochronie zdrowia oraz w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Z  usług Comarch skorzystało kilkadziesiąt tysięcy światowych marek w ponad 100 krajach na 6 kontynentach m.in.: Heathrow Airport, BP, Carrefour, Heineken, Vodafone, T-Mobile, Telefónica, Orange, LG U+ czy BNP Paribas Fortis, Allianz, Aviva, AXA, Banque Populaire des Alpes, Alior Bank, Credit Suisse, Delta Lloyd Life, DNB, ING.

Zajmuje wysokie pozycje w rankingach analityków IT m.in.: Gartnera, Truffle 100, TOP 200 „Computerworld”, IDC, Polskiej Akademii Nauk, EU Industrial R&D Investment Scoreboard. Corocznie Comarch inwestuje środki o wartości ok. 15 proc. przychodów  w projekty innowacyjne. W 2020 roku nakłady na prace R&D wyniosły 263 mln zł. Obecnie zatrudnia prawie 6 500 ekspertów, w ponad 90 biurach w ponad 30 krajach od Australii i Japonii przez Bliski Wschód oraz Europę aż po obie Ameryki.