Obalamy mity dotyczące pomiaru temperatury i saturacji przez urządzenia nadgarstkowe

Zarówno w przypadku mierzenia temperatury, jak i saturacji, zebrane pomiary z nadgarstka są obarczone dużym potencjalnym błędem oraz niską wiarygodnością zbieranych danych.

Jednoczesny pomiar temperatury i saturacji przez jedno urządzenie nadgarstkowe wydaje się rozwiązaniem niezwykle wygodnym, niemniej jednak dane z przeglądu literatury wyraźnie wskazują na brak merytorycznych podstaw do wykonywania pomiarów w ten sposób.

Pomiar saturacji

Pulsoksymetria jest nieinwazyjną metodą przezskórnego monitorowania wysycenia (saturacji) tlenem hemoglobiny krwi tętniczej i częstotliwości tętna. Do tego celu służą urządzenia zwane pulsoksymetrami, działające na zasadzie spektrofotometrii transmisyjnej, wykorzystujące różne właściwości optyczne hemoglobiny utlenowanej i odtlenowanej.

Wiarygodny pomiar saturacji powinien odbywać się w odpowiedni sposób:

• W miejscach prawidło ukrwionych (palce rąk, stopy czy płatek ucha). Czujniki PPG są powszechnie stosowane na palcach ze względu na wysoką amplitudę sygnału, którą można uzyskać w porównaniu z innymi miejscami.
• W bezruchu – pulsoksymetr jest urządzeniem bardzo czułym na ruch badanego obiektu. Ruch w układzie pomiarowym powoduje istotne zakłócenia, wskutek czego obliczenia wysycenia krwi tlenem mogą być zafałszowane.
• Właściwa siła docisku urządzenia do miejsca wykonywania pomiaru [patrz: przypisy 1, 2, 3, 4].
• Ilość światła docierającego do detektora pulsoksymetru z diod powinna być zdecydowanie większa niż ilość światła docierająca z otoczenia.

Pomiary saturacji krwi za pomocą pulsoksymetru muszą zatem spełnić wiele warunków, aby mogły być interpretowane jako wiarygodne na poziomie klinicznym. Cytując profesora bioinżynierii Lexa Schulthesis, byłego kierownika Centrum Urządzeń i Zdrowia Radiologicznego w Food and Drug Administration: „Niektóre aktualnie dostępne urządzenia do domowego pomiaru saturacji nie spełniają norm dla wyrobów medycznych, a ich skuteczność nie została należycie zwalidowana”⁵. Do takich urządzeń należą między innymi opaski czy zegarki z funkcją pomiaru saturacji, które zostały opracowane i wprowadzone na rynek przez kilku producentów. Urządzenia te, chociaż łatwiejsze w noszeniu, nie są używane w warunkach klinicznych ze względu na nieusuwalne problemy techniczne, z którymi spotyka się pomiar saturacji w okolicy nadgarstka. W konsekwencji urządzenie typu opaska czy zegarek nie może spełnić prawidłowych warunków pomiaru wymienionych powyżej.

Pomiar temperatury ciała

Tradycyjnie pomiar temperatury ciała wykonuje się za pomocą termometrów kontaktowych, wymagających bezpośredniego kontaktu urządzenia/czujnika ze skórą lub błoną śluzową osoby badanej. Miejsce wykonania pomiaru musi być brane pod uwagę dla przyjętych za prawidłowe i nieprawidłowe wartości – np. pomiar w ustach jest o 0,3-0,5 stopnia Celsjusza wyższy niż pomiar wykonywany pod pachą.

W ostatnim czasie na rynku pojawiły się również urządzenia, które proponują pomiary temperatury ciała na nadgarstku – są to tzw. opaski lub zegarki. Brak jest jednak podstaw naukowych do wykonywania pomiaru temperatury w tej lokalizacji. Taki sposób dokonywania pomiaru temperatury nie jest zgodny z aktualną wiedzą medyczną (standaryzowaną wiedzą opartą na badaniach). Przeprowadzono jedynie pojedyncze badania nad taką metodą pomiaru, a ich wyniki są sprzeczne. Przykładowo w pracy opublikowanej w maju 2020 r. przez Hsuan-Yu Chen i wsp. wyraźnie stwierdzono, że wartość pomiaru temperatury nadgarstka wykazuje znaczne odchylenia od temperatury błony bębenkowej (przyjętej jako wartość referencyjna) i nie można jej używać do monitorowania gorączki⁶. W jednej pracy, która miałaby potwierdzać hipotezę o skuteczności pomiarów nadgarstkowych – w rzeczywistości pomiary temperatury wykonywane były 10 cm powyżej nadgarstka (uzasadniając to mniejszym wpływem temperatury otoczenia na pomiar w tej lokalizacji), czyli nie tam, gdzie typowo i stale noszony jest zegarek lub opaska⁷. Temperatura skóry na nadgarstku i przedramieniu nie koresponduje z faktyczną temperaturą ciała i jest bardzo podatna na czynniki zewnętrzne, takie jak noszenie bluzek z długimi rękawami, czy przebywanie w chłodnym albo ciepłym pomieszczeniu.

Podsumowanie 

Poprawny pomiar temperatury i saturacji powinien być realizowany przez dedykowane urządzenia. Niedokładność pomiarów może być akceptowalna w rozwiązaniach fitness, jednak w przypadku funkcji opiekuńczych może prowadzić do fałszywych wniosków, skutkujących błędnie podjętymi decyzjami przez teleopiekunów, takich jak niepotrzebne uruchamianie procedur alarmowych lub nieuruchomienie ich w razie konieczności.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, zachęcamy Cię do zapoznania się z naszym bezpłatnym opracowaniem naukowym.

Przypominamy też, że w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów 2022” gminy mogą starać się o dofinansowanie na dedykowane seniorom działania samorządowe – między innymi na zorganizowanie tzw. „opieki na odległość” przy użyciu odpowiedniej technologii i usług.

Dowiedz się więcej o naszej ofercie w ramach Korpusu, klikając w link.

Dowiedz się więcej - Korpus Wsparcia Seniorów 2022

Źródła:

1. Understanding Pulse Oximetry: SpO2 Concepts (PDF). Philips Medical Systems. Retrieved 19 August 2016. http://incenter.medical.philips.com/doclib/enc/fetch/586262/586457/Understanding_ Pulse_Oximetry.pdf%3Fnodeid%3D586458%26vernum%3D2
2. https://www.howequipmentworks.com/pulse_oximeter/
3. Wearable Photoplethysmographic Sensors—Past and Present. Toshiyo Tamura, Yuka Maeda, Masaki Sekine, Masaki Yoshida. Electronics volume 3, issue 2, P282-302 2014 DOI: 10.3390/electronics3020282
4. Current progress of photoplethysmography and SPO2 for health monitoring. Toshiyo Tamura. Biomed Eng Lett. 2019 Feb; 9(1): 21–36. doi: 10.1007/s13534-019-00097-w. eCollection 2019 Feb
5. Pulse Oximeter & COVID-19 Shortness of Breath - Consumer Reports
6. Investigation of the Impact of Infrared Sensors on Core Body Temperature Monitoring by Comparing Measurement Sites. Hsuan-Yu Chen 1, Andrew Chen 2, Chiachung Chen 3 Sensors (Basel). 2020 May 19;20(10):2885. doi: 10.3390/s20102885.
7. Validity of Wrist and Forehead Temperature in Temperature Screening in the General Population During the Outbreak of 2019 Novel Coronavirus: a prospective real-world study. Ge Chen, Jiarong Xie, Guangli Dai, Peijun Zheng, Xiaqing Hu, Hongpeng Lu, Lei Xu, Xueqin Chen, Xiaomin Chen. doi: https://doi.org/10.1101/2020.03.02.20030148